FHSZ Kapsamı Daraltıldı: Erken Emeklilik Hakkı Değişti
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında köklü bir değişikliğe giderek, sadece riskli işlerde çalışanların erken emeklilik avantajından yararlanabilmesini sağladı.
2025 yılı itibarıyla geçerli olacak yeni düzenleme ile, doğrudan risk taşımayan meslek grupları FHSZ kapsamı dışına alındı. Özellikle ağır işlerde çalışan ve fiziksel olarak daha fazla yıpranma yaşayan bireyler için önemli bir fırsat sunulmaya devam ederken, bu değişiklikle birlikte birçok kişi bu haktan yararlanamayacak.
Fiili hizmet süresi zammı, belirli meslek gruplarına erken emeklilik hakkı tanıyan bir uygulama olarak biliniyor. Ancak yapılan düzenlemeyle, kapsam genişletilerek yalnızca gerçekten riskli ve ağır işlerde görev yapan çalışanların bu avantajdan yararlanması sağlandı. Bu yazımızda, FHSZ kapsamındaki değişiklikleri, hangi mesleklerin bu haktan yararlanamayacağını ve bu değişikliğin emeklilik planlamasına olan etkilerini mercek altına alacağız.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yayımladığı yeni düzenleme, özellikle 47-51 yaş arası çalışanları doğrudan etkiliyor. Artık, doğrudan risk taşımayan mesleklerde çalışanlar, FHSZ kapsamında erken emeklilik hakkını kaybetmiş oldu. Belediye başkanları, aşçılar, çaycılar, bekçiler gibi meslek grupları, yeni düzenlemeyle birlikte bu avantajdan yararlanamayacak. Buna ek olarak, spor kulübü yöneticileri, danışmanlar, muhasebeciler gibi daha az fiziksel yıpranma yaşayan sektör çalışanları da liste dışında kaldı.
SGK’nın yayımladığı 98 sayfalık güncel meslek kodu listesine göre, artık bu mesleklerde görev alan bireyler yıpranma payı alamayacak. Bu durum, özellikle daha önce bu haktan yararlanmak isteyen çalışanları olumsuz etkileyebilir. Ancak yapılan düzenleme, yalnızca işin doğasında risk taşıyan meslekleri kapsayacak şekilde daraltılmıştır.
Riskli Mesleklerde Çalışanlar Yıpranma Hakkını Koruyor
Yeni düzenlemede riskli işlerde çalışanlar için fiili hizmet süresi zammı uygulaması devam ediyor. Madencilik, demir-çelik sanayi gibi yer altı ve ağır sanayi işlerinde çalışanlar, asit ve cıva gibi tehlikeli maddelerle uğraşan işçiler, sağlık personelleri ve güvenlik birimlerinde görev yapan emekli olma hakkını kaybetmeden çalışma hayatlarını sürdürebilecek. Ayrıca, gazeteciler ve TRT personeli gibi bazı özel meslekler de bu kapsamda bulunuyor.
Özellikle sağlık sektörü çalışanları, emniyet mensupları ve jandarma gibi güvenlik alanındaki çalışanlar için erken emeklilik hakkı devam ediyor. Bu meslekler, doğrudan insan sağlığıyla veya güvenliğiyle ilgili olduğu için yüksek risk taşıyor ve yıpranma payı, bu mesleklerde çalışanlar için hala geçerli.
Doğru Meslek Kodu Zorunluluğu ve Düzeltme İmkanı
Yeni düzenleme ile birlikte SGK, her bildirimde doğru meslek kodunun kullanılmasını zorunlu hale getirdi. Artık, bir kişi gerçekten riskli bir işte çalışıyor olsa da, yanlış meslek kodu ile bildirilen çalışanlar bu haktan faydalanamayacak. Örneğin, “vasıta sürücüsü” olarak bildirilen bir kişi, bu meslek grubunun doğasında risk taşıması gerektiği için yıpranma payı hakkı kazanamayacak.
Bununla birlikte, işverenler yanlış meslek kodu ile bildirimde bulunmuş olsalar dahi, işçilerin bu hatayı düzeltmesi için itiraz hakkı tanındı. İşveren, SGK'ya başvurarak durumu belgeleyip düzeltme talebinde bulunabilir. Eğer yapılan başvuru doğru ve geçerli bir şekilde belgelenirse, çalışan yeniden yıpranma hakkına sahip olabilecek.
Mayıs Ayı İtibariyle Yeni Sisteme Geçiş Başladı
Yeni fiili hizmet süresi zammı uygulaması, Mayıs 2025 itibarıyla uygulamaya girdi. Bu tarihten sonra, her bildirim SGK’nın belirlediği meslek kodlarıyla uyumlu olacak şekilde değerlendirilecek. Bu değişiklik, işverenlerin yanı sıra çalışanlar için de dikkat edilmesi gereken bir durum oluşturuyor. Her meslek grubuna ait kodların doğru bildirilmesi, emekli olma hakkı için oldukça önemli bir konu haline geldi.
Değişikliklerin Emeklilik Planlamasına Etkisi
Fiili hizmet süresi zammı uygulamasındaki bu değişiklikler, özellikle 47-51 yaş arası bireyler için emeklilik planlamasını etkileyebilir. Daha önce erken emeklilik hakkı kazanabileceklerini düşünen bazı çalışanlar, bu değişiklik nedeniyle hayal kırıklığına uğrayabilirler. Ancak riskli mesleklerde çalışanlar için bu durumun geçerli olmadığını belirtmek gerekir. Yıpranma hakkı devam eden sektörlerdeki çalışanlar, bu değişikliklerden etkilenmeden emekli olma hakkını kullanabilecekler.
Emeklilik hakkı kazanma sürecinde önemli değişikliklere neden olan bu düzenleme, çalışanların, işverenlerin ve SGK’nın daha dikkatli olmasını gerektirecek. Doğru meslek kodlarının belirlenmesi, yanlış bildirimlerin önüne geçilmesi ve her bir çalışanın haklarının korunması adına işverenlerin önemli bir sorumluluğu bulunuyor. Bu değişikliklerin ardından erken emeklilik hakkı için başvuracak olanlar, yeni düzenlemeyi göz önünde bulundurarak başvurularını gerçekleştirmelidirler.